Evidence pyramid

Waarom de ene studie betrouwbaarder is dan de andere

Dit artikel is overgenomen van Robert Hoenselaar.

De media geeft willekeurige informatie.

Niet alle artikelen die U in de media leest zijn even betrouwbaar. Journalisten hebben vaak weinig verstand van epidemiologie waardoor een onderzoek in een reageerbuisje met net zo veel enthousiasme wordt gebracht als een onderzoek in mensen. Tevens worden studies met opvallende of interessante resultaten eerder naar buiten gebracht dan studies met andere resultaten.

De betrouwbaarheid van een studie berust op de opzet er van. Zo is een studie naar mensen betrouwbaarder dan een studie in (knaag)dieren of "in-vitro" (reageerbuisjes). Verder stijgt de betrouwbaarheid naarmate de onderzoeksgroep groter is (één onderzoeksgroep met 100.000 mensen geeft net zo veel informatie als 100 onderzoeksgroepen met 1.000 mensen).

In discussies op foodlog komt steeds naar voren dat het verschil tussen meningen, zachte aanwijzingen en 'harde' bewijzen een lastig schaal is.

Welke studies zijn het meest betrouwbaar?

3 verschillende soorten studies worden over het algemeen zien als "klinisch relevant". Dat zijn a) gerandomiseerde studies, b) prospectieve (= cohort) studies, en c) patiënt-controle (= case-control) studies. In alle gevallen betreft het onderzoek in mensen (zie foto "evidence pyramid"). Wanneer een overzicht wordt gegeven van alle studies van een bepaalde soort (gerandomiseerd, prospectief, of patiënt-controle), en over een bepaald onderwerp - volgens een duidelijk beschreven protocol - wordt dit een "systematic review" genoemd (bovenaan in de pyramide). Indien de resultaten van de verschillende studies in de "systematic review" bij elkaar worden gegooid, kan naar het gemiddelde effect worden gekeken. Dit wordt een "meta-analyse" genoemd.

Zoals U ziet, geef ik in principe alleen informatie uit de 2 betrouwbaarste vormen van onderzoek (prospectief + gerandomiseerd) studies. Patiënt-controle studies worden gezien als klinisch relevant, maar gezien de grote hoeveelheid informatie van prospectieve + gerandomiseerde studies, wordt informatie van patiënt-controle studies door adviescommissies steeds minder vaak gebruikt om conclusies uit te trekken, en adviezen op te baseren.

De "evidence pyramid":

De verschillende soorten studies geïndexeerd in de medische literatuur zijn weergegeven in de piramide, met de klinisch minst-relevante onderaan, en de klinisch meest-relevante bovenaan. De 4 lagen boven "Case Reports" en "Case Series" vertegenwoordigen daadwerkelijk klinisch onderzoek. De lagen daaronder zijn klinisch het minst relevant en deze kunnen nuttig zijn als achtergrondinformatie.